Meer dan de helft van alle whisky in Schotland komt uit de Speyside regio. Toch is het niet zo dat iedere whisky dezelfde smaak en karakter heeft.
De Speyside regio wordt traditioneel opgedeeld in 8 sub-regio's. De één groter en belangrijker dan de andere. Het is toch de moeite het te vermelden, er wordt nog wel eens gepraat over de Dufftown regio. De whisky's uit dit gebied staan bekend om hun zachte en zoete karakter.
Veel bekende en grote merken zijnde te vinden in Centraal Speyside. Bekende merken uit de Speyside zijn Glenfiddich, The Glenlivet and Macallan. Er zijn verschillende redenen waarom deze regio synoniem is geworden met het maken van whisky, en de eerste is het landschap zelf. In de winter is traditioneel de beste tijd om whisky te maken. Speyside lijkt zich in te sluiten achter de granietmassa's van de Cairngorms. In het verleden waren afgelegen valleien zoals Glenlivet maandenlang geïsoleerd, maar er was genoeg bronwater, veel gerst en genoeg turf om het te mouten en de distilleerketels te voeden.
De vraag naar illegale Speyside-whisky, vooral als het gepaard ging met het magische woord "Glenlivet", groeide nog meer toen de overheid actie ondernam tegen illegale distilleerketels elders. Het was echter de komst van de spoorweg na de accijnswet van 1823 die leidde tot de bloei van Speyside-distilleerderijen aan het einde van de 19e eeuw.
De Speyside whisky regio dankt zijn naam aan de op één na langste rivier in Schotland, de Spey River. Dit is een snel stromende rivier die ook bekend is van de vele zalm. Het is in de vallei van de Spey waar de meeste whisky distilleerderijen zijn te vinden.
De Spey River is echter niet de rivier waar het water van gebruikt wordt om whisky te maken, het wordt hooguit gebruikt om te koelen en voor de rest wordt het gebruikt als een grote afvoerput. De distilleerdeijen maken ofwel gebruik van kleine schone beekjes of het water wordt opgepompt.
Speyside is nu het centrum van de whiskyproductie: vandaag de dag bevindt bijna tweederde van de Schotse malt whisky-distilleerderijen zich in deze regio. In het boek Whisky van Aeneas Macdonald, een klassieker die in 1930 werd gepubliceerd, schreef de auteur: "Het is geen echte, of in ieder geval niet erg beleefde, whiskyliefhebber die dit bijna heilige gebied betreedt zonder te buigen".
Deze woorden zijn nog steeds waar, en dit alles ondanks het feit dat er tot de accijnswet van 1823 slechts twee gelicentieerde (dus legale) distilleerderijen in de regio waren: Strathisla en Dalvey (nu gesloten). Toen de accijnswet van 1823 de belastingen op whisky verlaagde, maakten 16 ondergrondse distilleerderijen van de gelegenheid gebruik om hun activiteiten te legaliseren, en negen van hen zijn nog steeds in bedrijf. Tegen het midden van de jaren 1880 explodeerde de productie en tijdens deze whiskyboom werden 23 distilleerderijen gebouwd.
Blenders wilden meer van die zoete verfijnde Speyside-malts. Van 1958 tot 1974 werden nog tien distilleerderijen gebouwd. Speyside spirits kunnen licht, gemiddeld of krachtig zijn en ze zijn meestal niet turfachtig. Ze hebben een grote finesse en behoren tot de meest complexe malts.
Tot de belangrijkste distilleerderijen in Speyside behoren: Aberlour, Aultmore, The Balvenie, Benriach, Benromach, Cardhu, Cragganmore, Glenfarclas, Glenfiddich, Glen Grant, The Glenlivet, Glen Moray, Glenrothes, Knockando, Macallan, Strathisla en Tamdhu.
